13 października 2024

Co to jest rotacja pracowników i jak ją zmniejszyć?

Rotacja pracowników w każdej firmie jest zjawiskiem nieuniknionym. Pracownicy odchodzą z różnych powodów – mogą przejść na emeryturę, zrezygnować z pracy lub przyjąć korzystniejszą ofertę w innej firmie. Dla pracodawców oznacza to zawsze dodatkowe koszty oraz konieczność poświęcenia czasu na rekrutację i wdrożenie nowych osób. Dlatego dla każdego pracodawcy niezmiernie ważne jest, aby śledzić wskaźnik rotacji pracowników oraz umieć porównać go z aktualnym rynkiem pracy.  Warto starać się  zmniejszyć rotację w firmie jednak na pewnym poziomie jest ona nieunikniona i warto nią skutecznie zarządzać.

Co to jest rotacja pracowników?

Rotacja pracowników, znana również jako fluktuacja pracowniczato wskaźnik opisujący, jak często pracownicy opuszczają firmę, a na ich miejsce zatrudniane są nowe osoby. Rotacja pracowników może mieć charakter dobrowolny lub wymuszony. Dobrowolna rotacja następuje wtedy, gdy pracownik samodzielnie decyduje się odejść z firmy, np. na rzecz lepszej oferty. Natomiast rotacja wymuszona zachodzi wtedy, gdy firma rozwiązuje umowę z pracownikiem, np. ze względu na redukcję etatów lub niską efektywność pracy. Duża rotacja pracowników może stanowić poważny problem dla przedsiębiorstw, gdyż prowadzi do wzrostu kosztów związanych z rekrutacją, szkoleniami i obniżeniem produktywności.

Większość firm analizuje głównie dobrowolną rotację, ponieważ pozwala ona ocenić zadowolenie pracowników oraz skuteczność polityki zatrudnienia. Można wyróżnić rotację korzystną dla firmy, gdy odchodzą pracownicy o niskiej motywacji, oraz niekorzystną, gdy opuszczają ją osoby kluczowe, trudne do zastąpienia, posiadające unikalne kwalifikacje lub osiągające wysokie wyniki.

Średnia rotacja pracowników w Polsce jest różna w zależności od branży, jednak ogólne trendy wskazują na wzrost fluktuacji w ostatnich latach. Na ten wskaźnik wpływają różne czynniki, takie jak warunki pracy, kultura organizacyjna czy polityka wynagrodzeń. Według statystyk co roku w Polsce około 1-1,4 miliona osób zmienia miejsce zatrudnienia. Do najczęstszych przyczyn opuszczania rynku pracy należą przejście na emeryturę lub rentę, zakończenie pracy na czas określony oraz utrata zatrudnienia.

Jak obliczyć rotację pracowników?

Wskaźnik rotacji pracowników to stosunek liczby osób, które opuściły firmę w danym okresie, do średniej liczby zatrudnionych pracowników w tym czasie. Wynik podaje się zazwyczaj w procentach.

Wzór na obliczenie wskaźnika rotacji pracowników to całkowita liczba pracowników którzy odeszli z organizacji w ciągu 12 miesięcy podzielona przez średnią liczbę zatrudnionych w tym samym okresie. Uzyskany wynik mnoży się przez 100. 

Przykładowo, jeśli w ciągu roku firma zatrudniała średnio 100 pracowników, a 10 z nich opuściło firmę, to współczynnik rotacji pracowników wynosi 10%. Regularne monitorowanie tego wskaźnika pozwala na wczesne wykrycie problemów, które mogą prowadzić do zwiększonej fluktuacji. Najczęściej stosuje się analizy roczne lub kwartalne, co pozwala uzyskać bardziej miarodajne wyniki, gdyż rotacja może być nierównomierna w różnych okresach roku.

Jak interpretować wskaźnik rotacji?

Interpretacja wskaźnika rotacji powinna odnosić się do branżowych standardów. Dla wielu firm wartości między 10 a 20% są akceptowalne. Wysoka rotacja pracowników, szczególnie w sektorach takich jak sprzedaż, IT czy gastronomia, może być normą, jednak w innych branżach powinna stanowić sygnał ostrzegawczy.

Niski wskaźnik rotacji jest pożądany, ponieważ obniża koszty rekrutacji i wdrożenia nowych pracowników, jednocześnie wpływając pozytywnie na know-how organizacji oraz satysfakcję klientów. Z kolei duża rotacja pracowników może świadczyć o problemach z warunkami zatrudnienia lub zarządzaniem zespołem.

Przyczyny rotacji pracowników

Przyczyny rotacji pracowników mogą być zróżnicowane. Wśród najczęstszych powodów wymienia się niezadowolenie z wynagrodzenia lub braku systemu motywacyjnego. Również brak perspektyw rozwoju kariery lub szkoleń, które mogłyby wspierać rozwój pracowników, wymieniany jest w powodach odejścia pracowników. Słaby proces onboardingu, który nie pozwala nowym pracownikom na szybkie wdrożenie się do pracy czy niewłaściwa polityka zarządzania, np. brak jasnych kryteriów ocen lub słabo wdrożony system ocen pracowniczych także wpływają na decyzję o odejściu z firmy. Powodem fluktuacji pracowniczej jest także brak employer branding, co wpływa negatywnie na wizerunek firmy jako pracodawcy.

Rozpoznanie przyczyn fluktuacji to pierwszy krok do ich eliminacji. Audyt HR to cenne narzędzie, które pomoże zidentyfikować problemy w strukturze organizacyjnej i polityce kadrowej firmy. Warto by tego typu raport został przygotowany przez specjalistów, na przykład firmę Lu-Bi, świadczącą usługi HR dla mniejszych i średnich firm. 

Jak zmniejszyć rotację pracowników?

Zmniejszenie rotacji pracowników wymaga kompleksowego podejścia, które obejmuje zarówno działania krótkoterminowe, jak i długoterminowe strategie.  Jednym z ważnych czynników wpływających na rotację pracowników jest wynagrodzenie. Jasna i transparentna polityka wynagrodzeń nie tylko przyciąga nowych pracowników, ale również zwiększa satysfakcję obecnych. Firmy powinny regularnie przeglądać wynagrodzenia, oferować dodatkowe benefity i rozwijać motywacyjne systemy premiowe.

Zapewnienie pracownikom możliwości rozwoju jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi redukcji fluktuacji. Inwestowanie w rozwój pracowników przez szkolenia, mentoring i jasno określone ścieżki kariery to nie tylko sposób na zwiększenie zaangażowania, ale także na budowanie długoterminowych relacji z zespołem.

Zadowolenie z pracy i pozytywna atmosfera są ważne dla zatrzymania pracowników. Firmy, które oferują elastyczne godziny pracy, dbają o relacje między pracownikami oraz prowadzą regularne badanie satysfakcji pracowników, mają znacznie mniejszy wskaźnik fluktuacji.

Warto zadbać o odpowiedni offboarding, który może dostarczyć cennych informacji o powodach odejścia pracowników. Taki proces jest również szansą na poprawienie wizerunku firmy w oczach tych, którzy opuszczają organizację.

Silny employer branding buduje wizerunek firmy jako atrakcyjnego pracodawcy i przyciąga osoby, które są bardziej skłonne do długotrwałej współpracy. Działania w tym zakresie mogą obejmować promocję wartości firmy, tworzenie pozytywnych opinii w sieci i angażowanie pracowników w życie organizacji.

Właściwie przeprowadzona rekrutacja pracowników oraz onboarding wpływa znacząco na zmniejszenie rotacji pracowników. Jasne oczekiwania na etapie rekrutacji oraz odpowiednie wdrożenie nowego pracownika sprawiają, że szybciej adaptuje się do nowych obowiązków, a jego satysfakcja z pracy rośnie.

Jak zapobiegać nadmiernej rotacji pracowników?

Jeśli Twoja firma boryka się z problemem wysokiej rotacji, warto zacząć od zidentyfikowania jej przyczyn. Należy odpowiedzieć sobie na pytania:

  • Kim są pracownicy, którzy odchodzą?
  • Kiedy dochodzi do ich zwolnień?
  • Dlaczego decydują się odejść?

Analiza tych danych pomoże określić, czy rotacja dotyczy osób mniej zaangażowanych, czy też kluczowych pracowników, którzy odgrywają ważną rolę w firmie. Ważne jest także, by zwrócić uwagę na moment odejścia – jeśli pracownicy odchodzą krótko po zatrudnieniu, problem może tkwić w procesie onboardingu lub niedopasowaniu stanowiska do oczekiwań.

Warto także przeprowadzać exit interview, aby lepiej zrozumieć motywacje odchodzących pracowników. Dzięki temu można wprowadzić zmiany, które pomogą zatrzymać kluczowe osoby w firmie.

Wskaźnik rotacji pracowników w Polsce

Na przestrzeni ostatnich lat wskaźnik rotacji pracowników w Polsce ulegał wahaniom, głównie ze względu na sytuację gospodarczą i zmiany na rynku pracy. Pandemia oraz rosnące wymagania młodszych pokoleń pracowników zmusiły wiele firm do rewizji swojej polityki kadrowej. W związku z tym, firmy, które skutecznie wdrożyły narzędzia takie jak outsourcing HRaudyt HR czy programy rozwoju pracowników, odnotowują mniejsze wskaźniki rotacji.

Rotacja pracowników to wskaźnik, który powinien być na bieżąco monitorowany przez wszystkie firmy. Jej zrozumienie oraz wdrożenie odpowiednich działań może pomóc w znacznym stopniu ograniczyć fluktuację. Warto korzystać z narzędzi takich jak zarządzanie efektywnością pracowników czy polityka wynagrodzeń, aby budować stabilny zespół, który nie tylko osiąga cele, ale także pozostaje lojalny wobec firmy na dłużej.

Udostępnij: